Chương trình N4: Bài 24: Kính ngữ trong tiếng Nhật (Phần 1: Tôn kính ngữ)

• Thời gian học:
• Nội dung chính:

– Từ vựng: Học về một số động từ, danh từ, câu hội thoại và kính ngữ dùng trong Công việc và Đời sống.

– Ngữ pháp:

Giới thiệu về Kính ngữ（敬語(けいご)）

Tôn kính ngữ（尊敬語(そんけいご)）

Tôn kính ngữ của Vてください

～ますtrong cách nói lịch sự

– Hán tự: học các Hán tự về chủ đề Du lịch.

• Mục tiêu bài học:

– Nhớ và viết đúng Hiragana của các Từ vựng.

– Biết rõ về ý nghĩa và cách sử dụng Tôn kính ngữ.

– Nhớ cách đọc và viết Hán tự.

I. TỪ VỰNG

Hiragana	Hán tự	Nghĩa
りようします	利用します	Sử dụng, tận dụng, dùng
つとめます ［かいしゃに～］	勤めます ［会社に～］	Làm việc (tại công ty)
かけます ［いすに～］	掛けます ［いすに～］	Ngồi (ghế)
すごします	過ごします	Tiêu tốn thời gian, trải qua
いらっしゃいます		Ở, có, đi, đến (tôn kính ngữ của います、行(い)きます、来(き)ます)
めしあがります	召し上がります	Ăn, uống (tôn kính ngữ của 食(た)べます、飲(の)みます)
おっしゃいます		Nói (tôn kính ngữ của 言(い)います)
なさいます		Làm (tôn kính ngữ của します)
ごらんになります	ご覧になれます	Xem, nhìn (tôn kính ngữ của みます)
ごぞんじです	ご存じです	Biết (tôn kính ngữ của しっていますか)
あいさつ		Sự chào hỏi (～をします: chào hỏi)
りょかん	旅館	Khách sạn kiểu Nhật
バスてい	バス停	Bến xe buýt, điểm lên xuống xe buýt
おくさま	奥様	Vợ người khác (kính ngữ của おくさん)
～さま	～様	Ngài ~, ông ~, bà ~ (kính ngữ của ～さん)
たまに		Thỉnh thoảng (tần suất nhỏ hơn ときどき)
どなたでも		Vị nào cũng (kính ngữ của だれでも)
～といいます		Tên là ~
―ねん―ぐみ	―年―組	Lớp -, năm thứ –
だします ［ねつを～］	出します ［熱を～］	Bị (sốt)
よろしく　おつたえください	よろしくお伝えください	Cho tôi gởi lời hỏi thăm
しつれいいたします	失礼いたします	Xin phép … (kính ngữ của失礼(しつれい)します)
けいれき	経歴	Lí lịch
いがくぶ	医学部	Khoa y
めざします	目指します	Hướng đến, nhắm đến, muốn trở thành
すすみます	進みます	Học lên
かいはつします	開発します	Phát triển
マウス		Chuột
ヒト		Người
じゅしょうします	受賞します	Nhận giải thưởng
こうえんかい	講演会	Buổi nói chuyện
ノーベルしょう		Giải Nobel

II. NGỮ PHÁP

１．Giới thiệu về Kính ngữ （敬語(けいご)）

・Giải thích:  Kính ngữ (敬語(けいご)) được chia làm 3 loại:

Tôn kính ngữ (尊敬語(そんけいご)): Thể hiện sự tôn trọng đối phương bằng cách dùng Tôn kính ngữ để nói về những sự vật, sự việc liên quan đến đối phương.

Khiêm nhường ngữ (謙譲語(けんじょうご)): Thể hiện sự tôn trọng đối phương bằng cách dùng khiêm nhường ngữ để nói về những việc liên quan đến mình, hạ mình xuống thấp hơn đối phương một bâc.

Lịch sự ngữ (丁寧語(ていねいご)): Giữ mức độ lịch sự, trang trọng.

２．Tôn kính ngữ （尊敬語(そんけいご)）

・Cấu trúc: Tôn kính ngữ có 3 cách sử dụng:

• Cách 1: Chia động từ sang Thể Bị Động:

～は　Nを　V受身形

VD:

(1) A: 部長(ぶちょう)、この資料(しりょう)は　読(よ)まれましたか。 (Trưởng phòng đã đọc tài liệu này chưa?)

　B: ええ、もう　読(よ)みました。 (Rồi, tôi đã đọc rồi)

(2) A: 今日(きょう)の会議(かいぎ)に　出(で)られますか。 (Ông có tham dự buổi họp ngày hôm nay không?)

　B: はい、出(で)ます。 (Có, tôi có dự)

• Cách 2: お V_ますになります

～は　お　Ｖます　になります。

Chú ý:

• Không dùng đối với các động từ chỉ có một âm tiết khi chia sang thể ます ví dụ như みます、ねます、でます…

• Không dùng với các động từ thuộc nhóm III.

VD:

(1) A: 社長(しゃちょう)、この車(くるま)は　いつ　お買(か)いになりましたか。 (Giám đốc đã mua xe hơi này khi nào?)

　B: 昨日(きのう)　買(か)いました。 (Tôi đã mua hôm qua)

(2) A: お疲(つか)れになりましたか。 (Anh đã mệt chưa?)

　B: ええ、ちょっと　疲(つか)れました。 (Vâng, hơi mệt một chút)

• Cách 3: Một số động từ đặc biệt

Thể thông thường	Tôn kính ngữ
行(い)きます ／来(き)ます／ います	いらっしゃいます
食(た)べます ／飲(の)みます	召(め)し上(あ)がります
見(み)ます	ご覧(らん)になります
言(い)います	おっしゃいます
知(し)っています	ご存(ぞん)じです
します	なさいます
くれます	くださいます

VD:

(1) A: 山田(やまだ)さんが入院(にゅういん)したのを　ご存(ぞん)じですか。 (Bạn có biết việc anh Yamada nhập viện không?)

　B: いいえ、知りませんでした。 (Không, tôi đã không biết)

(2) A: 社長は　昼ご飯を召し上がりましたか。 (Giám đốc đã ăn trưa chưa?)

　B: まだ　食べていません。 (Chưa, tôi chưa ăn)

Giải thích:

+ Cách 3 mang ý lịch sự hơn cách 2, cách 2 mang ý lịch sự hơn cách 1. Vì vậy cách 3 thường được ưu tiên sử dụng, đối với các động từ không chia được theo cách 3 thì chúng ta sẽ ưu tiên chia sang cách 2 rồi đến cách 1.

+ Khi dùng Tôn kính ngữ, chúng ta chú ý là động từ là hành động hoặc trạng thái của người mình cần tôn kính, không phải là hành động của bản thân mình.

+ Ngoài động từ thì một số danh từ, tính từ, phó từ cũng có thể trở thành Tôn kính ngữ theo cách sau:

お : thường dùng với các từ thuần Nhật (VD: お国(くに)、お名前(なまえ)、お仕事(しごと)、お元気(げんき)、お上手(じょうず)、お忙(いそが)しい)

ご : thường dùng với các từ có nguồn gốc từ Trung Quốc (VD: ご家族(かぞく)、ご意見(いけん)、ご旅行(りょこう)、ご熱心(ねっしん)、ご親切(しんせつ)、ご自由(じゆう)に)

３．Tôn kính ngữ của Vてください

・Giải thích:  Là tôn kính ngữ của Vてください

・Cấu trúc: 　　　　お　V_ますください

・Ví dụ:

(1)  少々(しょうしょう)　お待(ま)ちください。 (Xin chờ một chút)

(2) このいすに　おかけください。 (Xin hãy ngồi ở ghế này)

４．～ます trong cách nói lịch sự

・Giải thích:  Trong văn nói, đôi khi dùng động từ theo kiểu: Vますまして、Vますので、

Vますのに… thể hiện sự trang trọng, lịch sự hơn trong lời nói.

・Cấu trúc: 　　　　～まして、～

　　　　　　　　　～ますので、～

　　　　　　　　　～ますのに、～

・Ví dụ:

(1)  今日(きょう)は　学校(がっこう)を　休(やす)ませますので、先生(せんせい)に　よろしく　お伝(つた)えください。 (Hôm nay tôi cho cháu nghỉ học, nhờ chị nói lại với Giáo viên giúp tôi)

(2) 赤(あか)ちゃんが　ゆうべ　熱(ねつ)を　出(だ)しまして、今朝(けさ)も　まだ　下(さ)がらないんです。 (Tối qua đứa bé bị sốt, đến sáng nay nhiệt độ vẫn chưa giảm)

Tổng kết: Đoạn hội thoại sử dụng Tôn kính ngữ.

III. HÁN TỰ

Tập viết những Hán tự thông dụng bên dưới.

STT	Hán tự	Âm đọc	Âm Hán	Nghĩa
1	自	訓: 音: ジ、シ	Tự	Tự do, Tự mình
2	然	訓: 音: ゼン、ネン	Nhiên	Thiên nhiên, Tất nhiên
3	草	訓: くさ 音: ソウ	Thảo	Cỏ
4	原	訓: はら 音: ゲン	Nguyên	Nguyên tắc, Nguyên bản
5	湖	訓: みずうみ 音: コ	Hồ	Hồ nước
6	谷	訓: たに 音: コク	Cốc	Thung lũng
7	海	訓: うみ 音: カイ	Hải	Biển
8	辺	訓: べ、あた – り 音: ヘン	Biên	Vùng ven, Biên giới